Groeikracht in de praktijk
Bij Groeikracht werken leraren, schoolleiders, onderwijsondersteunend personeel en leerlingen samen aan het versterken van de kwaliteit van het onderwijs op school. Het hoofddoel van het programma is het versterken van een lerende schoolcultuur. Andere doelen zijn: het versterken van het pedagogisch-didactisch handelen van leraren en het verhogen van de leerwinst van leerlingen.
Een cultuur veranderen doe je niet door er over te praten, maar door te doen. Groeikracht start bij de ambitie van het schoolteam, de wil om het best mogelijke onderwijs voor de leerlingen te bieden en het verlangen om het onderwijs blijvend te verbeteren. Bij Groeikracht stimuleren we zowel het leren van elkaars expertise als het gebruik van externe expertise en onderzoek.
We sluiten aan bij de thema’s die spelen op de werkvloer. Dat betekent dat schoolteams aan de slag gaan met eigen inhoudelijke thema’s. We brengen focus aan: schoolteams werken het hele schooljaar doelgericht aan één of twee onderwijsthema’s per jaar. Samen met het schoolteam zorgen we er voor dat elk traject optimaal aansluit bij de school. We richten ons op wat werkt in de specifieke situatie van de school, gebaseerd op inzichten uit onderzoek en de praktijk.
Activiteiten
Om een lerende schoolcultuur te bereiken worden in de school vier kernactiviteiten ingezet:
- doelen, acties en resultaatmeting,
- samen onderwijs ontwerpen
- lesbezoek en feedback,
- input en feedback van de leerling.
Bij doelen, acties en resultaatmeting (Groeikracht-sessies) bepalen leraren en schoolleiding in teamverband wekelijks doelen en spreken ze verbeteracties af. Samen onderwijs ontwerpen betekent dat leraren samen lessen voorbereiden, ervaringen uitwisselen en verbeteringen doorvoeren in hun lessen. Lesbezoek en feedback houdt in dat leraren elkaar observeren in de klas en deze observaties nabespreken. Input en feedback van de leerling verwijst naar de feedback die leraren van de leerlingen krijgen over hun lessen.
Het evidence-informed werken is terug te zien in de werksessies van de schoolteams. Binnen deze sessies vertalen de teams de gekozen onderwijsthema’s in concrete en haalbare leerlingdoelen en activiteiten van leraren. Bij het definiëren van de activiteiten wordt gebruik gemaakt van kennis over werkzame principes uit onderzoek, schooldata uit bijvoorbeeld leerlingvolgsystemen en kennis uit praktijkervaringen van andere scholen.
Rollen in de school
De schoolleiding en schoolcoaches (leraren die hiervoor getraind worden)zijn verantwoordelijk voor de aansturing van de Groeikracht-activiteiten. Het schoolteam wordt opgesplitst in subteams van 8-10 leraren met elk een eigen schoolcoach. Bekijk de verschillende rollen in het Groeikracht-programma op school in de figuur hieronder.
Focus op een thema
Keuze van het eerste thema
Schoolteams werken doelgericht aan één of twee onderwijsthema’s per jaar. Wat deze thema’s zijn bepaalt het team. Zo sluit de keuze van de thema’s optimaal aan bij wat in de praktijk nodig is. Elk thema wordt vertaald naar leerlingdoelen en lerarenacties. Hierbij wordt gebruik gemaakt van kennis uit onderzoek en de praktijk.
Verbindingssessie: terug- en vooruitkijken
Als de lerarenteams na een aantal maanden de doelen voor het eerste thema afronden, kijkt elk team terug op de samenwerking in het team. Dan bedenken zij acties om de onderlinge samenwerking verder te verbeteren. In een ‘verbindingssessie’ met het hele schoolteam wisselen de verschillende lerarenteams hun successen met het thema uit. Door afspraken te maken en vast te leggen, wordt de nieuwe werkwijze geborgd. Daarnaast presenteert een aantal leraren in deze verbindings-sessie schooldata en onderzoek dat relevant is voor het volgende thema op de jaarplanning.
Mocht een schoolteam ervoor kiezen een heel schooljaar aan één thema te werken, dan delen zij dit thema op in deelthema’s, om ervoor te zorgen dat zij elke zes tot acht weken een deel afronden en doelen kunnen stellen voor het volgende deel. Bijvoorbeeld, als het team aan de slag is met het thema ‘formatief handelen’ dan kunnen deelthema’s onderdelen zijn zoals ‘controle op begrip’ of ‘voorkennis activeren’.
Door naar het volgende (deel)thema
Daarna begint hetzelfde proces voor dit volgende (deel)thema. Oftewel, met het vertalen van het thema naar leerlingdoelen en lerarenacties. Om daarna aan de slag te gaan in de onderwijspraktijk. Dit proces stopt nooit meer. Op deze manier pakt de school elk jaar een of twee onderwijskundige thema’s aan, boekt successen met leerlingen, versterkt het handelen van leraren, laat het professioneel eigenaarschap van leraren groeien en verbetert de samenwerking in lerarenteams.
In de figuur hieronder laten we zien hoe de teams, na deze voorbereiding, met onderzoek aan de slag gaan.
